Sınav Döneminde Psikolojik Sağlamlık

Psikolojik sağlamlık bireyin yaşamında karşılaştığı önemli güçlükler karşısında uyumlanabilmeyi sağlayan kapasitedir. Psikolojik sağlamlık; stres sağlayan olay ve durumlar karşısında bireyi korur. Sınav döneminde bulunan öğrenci için ise stres kaynağı sınavın kendisidir. Sınav sonucuna göre eğitim hayatı belirlenecek olan öğrenci bu dönemde psikolojik durumuyla ilgili sorunlar yaşayabilir. Kişiyi bu sorunlara hazırlayacak veya sorunların ortadan kaldırılmasına yardımcı olacak olan öğrencinin psikolojik sağlamlığıdır. 

Psikolojik sağlamlığı belirleyen bir çok faktör vardır. Bu faktörler başlıklar altında toplanmak istenilirse; ailevi, bireysel ve çevresel faktörlerdir. Sınav döneminde öğrenciye ev ortamındaki yaklaşım büyük önem taşır. Ebeveyn tutumları ve söylemleri öğrencide pozitif – negatif etki yaratabilir. Bunun yanında bireyin kişilik özellikleri de psikolojik sağlamlığını belirler. Öğrencinin kendi stresiyle başa çıkma yollarını bilememesi, çözümlerinin yetersiz kalması veya düşük öz-benlik saygısı gibi faktörler psikolojik sağlamlığı ciddi ölçüde etkiler. Bireyin içerisinde bulunduğu çevrenin koşulları da psikolojik sağlamlığı etkileyen bir alandır. Bireye sağlanan çevre, çevre içerisindeki bireylerin tutumları psikolojik sağlamlık düzeyini etkilemektedir.

Psikolojik sağlamlık adına Bireysel Risk Faktörleri

• Olumsuz yaşam olayları
• Kronik hastalıklar
• Düşük benlik saygısına sahip olma vb.
• Psikolojik sağlamlık adına Ailevi Risk Faktörleri
• Ebeveynlerin psikopatolojisi
• Ebeveyn kaybı/yoksunluğu
• Olumsuz ebeveyn tutumları
• Aile içi çatışma vb.
• Psikolojik sağlamlık adına Çevresel risk faktörleri
• Akademik başarısızlık
• Akran zorbalığına maruz kalma
• Negatif yönelimli öğretmen tutumu
• Olumsuz arkadaş çevresi
• Ekonomik zorluklar 
• Çevreden sosyal destek alamama vb.

Psikolojik Sağlamlık Nasıl Geliştirilir?

Öğrenci yaşadığı sınav stresinin yalnızca kendisine ait olmadığını, sorunlardan kaçarak değil çözüm mekanizmalarıyla ilerlemesi gerektiğinin bilincinde olmalıdır. Kendisini yargılayan değil, koruyan, kendinin farkında olan, eksiklerini göz ardı etmeyen bir tutum içerisinde olmalıdır. Sınav sürecinin öz-denetim isteyen bir süreç olduğunu ve bu konuda sorumluluğun büyük ölçüde kendinde olduğunu bilmesi gerekmektedir. Sınav stresiyle ilgili konuşabilmeli ve duygularını ifade etmelidir.

Geleceğe dair umutsuz bir sonuç beklentisi içerisinde olmamalı, sürekli sınavının kötü geleceğini ve istediği üniversite/bölüme gidemeyeceği senaryolarıyla kendini negatif yönde etkilememelidir. İçinde bulunduğu döneme dair derslerinde nerelerde eksik olduğunu kabul etmeli ve ders çalışmayla ilgili problemlerine çözüm odaklı yaklaşmalıdır. Sınavı kazanmaya yönelik bir isteğe sahip olmak olumsuz ders-ödev durumlarıyla baş etmeyi kolaylaştırır. Tüm bunların yanında yaşamı yalnızca sınavla ilişkilendirmeyerek sosyal hayatı, kişisel bakımı, kişisel gelişimine önem vermelidir.